• Media type: E-Book
  • Title: Gebet- und Betrachtungsbuch - Universitätsbibliothek Freiburg i. Br., Hs. 145
  • Contains: IVv Auctoritates bibliae
    VIIr Zitate aus Johannes Gerson über das Gebet
    VIIIrv De vita peccatoris poenitentis
    VIIIv Kurze Gebete und Texte über das Gebet
    1r Litania de sanctis / Pseudo-Albertus Magnus
    23r Orationes super evangelia dominicalia / Pseudo-Albertus Magnus
    48r Orationes super evangelia dominicalia / Ludolphus de Saxonia
    80r Orationes super quattuor libros sententiarum / Albertus Magnus
    106r De fine religiosae perfectionis / Johannes Castellensis
    132v Orationes super psalterium / Ludolphus de Saxonia
    150v Psalmi poenitentiales / Franciscus Petrarca
    156r Psalmi confessionales / Pseudo-Franciscus Petrarca
    163r Die 7 Bußpsalmen
    168r Allerheiligenlitanei mit Preces und Orationen
    172r Oratio post psalmos poenitentiales / Petrus de Alliaco
    173r Preces maiores mit Orationen & 3 Gebete
    177r Oratio / Johannes Gerson
    181r Appellatio peccatoris ad divinam misericordiam / Johannes Gerson (?)
    185v Datio apostolorum / Johannes Gerson
    186r Meditationes (Tractatus) super septem psalmos poenitentiales / Petrus de Alliaco
    227r Passions-, Kommunion- und Wandlungsgebete
    292r Gebete vor und nach der Messe
    314r Kommunion-, Marien-, Lob- und Dankgebete
    389r Meditatio animae / Johannes Gerson
    390v Orationes et meditationes circa orationem dominicam / Johannes Gerson
    401r Gebete um einen guten Tod
    414v Meditatio animae / Johannes Gerson
    419v Testamentum cotidianum peregrini / Johannes Gerson
    420r Considerationes super testamento cotidiano peregrini / Johannes Gerson
    422r Gebete um einen guten Tod
    425r De arte moriendi / Johannes Gerson
    430r Ars moriendi
    434v Passionsgeschichte nach Lukas
    441rv De extremo iudicio
    441v Excerpta e sermonibus Ephraemi Syri (?)
    461rv De caelo et inferno
    461v Alphabetum divini amoris / Nicolaus Kempf
    474r Commendatio mortuorum
    475r Gebete für die Verstorbenen, um einen guten Tod, zum Kirchweihfest, in der Not, zum Antlitz Christi sowie zu Herrenfesten und vom Leben Christi
    519r Dreifaltigkeitsgebete & Gebete zu den Engeln
    526v Orationes / Johannes Gerson
    548r Heiligengebete
    571v Laudismus de sancta cruce / Bonaventura (?)
    575r Meditationes animae / Johannes Gerson
    588v Morgen- und Abendgebete
    591r Gebete vor und nach den Horen
    593v Gebete in Gefahren u.a.
    599r Modus confitendi / Andreas de Escobar
    604rv Excerpta e tabula Rhetoricae divinae Guilelmi Alverni
    605r Beichtbetrachtung
  • Contributor: Johannes Bonaventura Kardinal, Heiliger [Beiträger]; Andreas de Escobar [Beiträger]; Guilelmus Arvernus [Beiträger]; Albertus Magnus, Heiliger [Beiträger]; Ludolphus de Saxonia [Beiträger]; Johannes von Kastl [Beiträger]; Peter von Ailly, Kardinal [Beiträger]; Iordanus de Quedlinburgo [Beiträger]; Ephraem Syrus [Beiträger]; Gerson, Jean [Beiträger]; Nider, Johannes [Beiträger]; Petrarca, Francesco [Beiträger]; Kempf, Nicolaus [Beiträger]
  • imprint: [Dözese Straßburg (?)], [um 1492-1494 (?)]
    2017
  • Published in: Freiburger Handschriften ; 145
  • Extent: XII + 608 Bl; Format (Blattgröße): 13,5 x 9,5 cm
  • Language: Latin; German
  • Identifier:
  • Keywords: Handschrift
  • Origination:
  • Original: Universitätsbibliothek Freiburg i. Br.: Hs. 145
  • Footnote: Die Wasserzeichenuntersuchung durch G. PICCARD ergab mit Vorbehalt einen wahrscheinlichen Zeitraum der Beschriftung von 1492-1494. Die Heiligen Arbogast, Florentius, Amandus, Aurelia und Odilia in der Allerheiligenlitanei weisen auf die Diözese Straßburg. Die Mundart der deutschen Gebete 315v - 318r ist alemannisch (oberrheinisch?). In vorliegender Hs. sind zahlreiche Gebete aus 'Nicolaus Salicetus, Antidotarius animae' und aus 'Ludolphus de Saxonia, Vita Jesu Christi' enthalten; ferner mehrere Texte von Johannes Gerson, darunter fast alle Gebete und Meditationen des 2. Teils von 'De mendicitate spirituali'. - ERGÄNZUNGEN zu Hs. 145 von W. HAGENMAIER, Die deutschen mittelalterlichen Handschriften der Universitätsbibliothek und die mittelalterlichen Handschriften anderer öffentlicher Sammlungen (Kataloge der Universitätsbibliothek Freiburg im Breisgau 1,4) (1988) 470: a) Näheres über den Vorbesitzer Mager s. SACK S. 1607f. (Register). b) 470v - 471v JOHANNES NIDER: EXPOSITIO ORATIONIS DOMINICAE SECUNDUM AFFECTUS DISTINCTA SIVE COMPENDIOSA MEDITATIO SUPER ORATIONEM DOMINICAM. "Compendiosa meditacio super oracionem dominicam" Pater noster. Nos pupilli sine te ... - ... perpetua libertate. Druck: Joannis Gersonii opera omnia, ed. L. E. DU PIN 3 (2. Aufl. 1728) 791 Z. 19-35 + 792 Z. 19-42. Näheres s. BLOOMFIELD Nr. 8595 (mit Nennung dieser Hs.)
  • Description: Vorbemerkung zur Inhaltsbeschreibung: In vorliegender Hs. sind zahlreiche Gebete aus 'Nicolaus Salicetus, Antidotarius animae' und aus 'Ludolphus de Saxonia, Vita Jesu Christi' enthalten; ferner mehrere Texte von Johannes Gerson, darunter fast alle Gebete und Meditationen des 2. Teils von 'De mendicitate spirituali'. Die genannten Gebete und Texte werden wie folgt angegeben: a) Die Gebete aus Salicetus nach HAIN 14156 mit Angabe der Lagensignatur bzw. des gezählten Blattes, der Seite, der Spalte und der Zeilenzahl. Die Gebete stimmen nicht nur im Text, sondern zum größeren Teil auch in den Rubriken mit dem genannten Druck überein. b) Die Gebete aus Ludolphus nach der Edition von L. M. RIGOLLOT (Paris/Brüssel 1878) mit Angabe von Pars und Caput. c) Die Texte von Gerson (die auch in den Rubriken mit dem Druck übereinstimmen) nach dem Druck von L. E. DU PIN (2. Auflage 1728)

    Inhaltsbeschreibung: Irv leer. IIr - IVr INHALTSVERZEICHNIS. "Sequitur inventarium horum que habentur et continentur in presenti libello qui viridarium anime intitulatur". Enthält die Texte von 1r - 607r und von VIIIr - IXv; IVv - VIIr AUCTORITATES BIBLIAE. "Sequitur autoritates ex biblia pro laude ac reconmendacione sanctissime oraciones (!)" Quia propheta orabat pro te et vives. Ge. XX (7) … - … Oracio fidei salvabit infernum. Ha. V (Jac. 5, 15); VIIr - VIIIr ZITATE AUS JOHANNES GERSON ÜBER DAS GEBET (z.B. aus dem ‚Sermo de oratione‘). „Subscripta docet Gerson orantem” Oracio mentalis accepcior est deo quam notalis (statt: vocalis) … - VIIIrv DE VITA PECCATORIS POENITENTIS. "Condiciones peccatoris conversi et iam vere penitentis". 10 Verse WALTHER 18341 (ohne Vers 8 der Quelle Haur. NE I, 374); VIIIv - XIr KURZE GEBETE UND TEXTE ÜBER DAS GEBET. Darunter: a) Aus einem Satz bestehende Gebete von Macharius, Bernhard von Clairvaux, Aristoteles und Augustinus. b) Exzerpte über das Gebet aus Meffreth, Augustinus, Origenes, Benedikt, Bonaventura und Wilhelm von Auvergne sowie ein Exzerpt aus Chrysostomus über die Hölle. c) (IXr) "Oracio in elevacione eukaristie" Ave principium nostre creacionis ave principium nostre redempcionis … - … Hug[o de Sancto] Car[o]. 8 Verse, teilweise übereinstimmend mit MONE 1 Nr. 228 Vers 1-8. Vgl. CHEVALIER 2059. Angeschlossen (IXrv) der Vers: Dirrupisti vincula mea … Vgl. HAIMERL 130 Anm. 794. d) (IXv) Deutsches Gedicht. Bys gern allein / So verlibt din hertz rein / Biß vil lúten heimlich / Das tüt den lúten gutlich / So verleibt din hertz och fridlich / Wann du nothalb by den lúten must syn / So stell all din synn uff der sel gewyn. Ähnlich in der Handschrift St. Gallen Stiftsbibl. 985, 85r. e) (IXv - Xr) Suffragium de corpore Christi. Mit der Oration BRUYLANTS 2, 393. Angeschlossen die Verse WALTHER Prov. 19348 (Vers 2 wie bei H<1>). XIv - XIIv leer.; 1r - 23r PSEUDO-ALBERTUS MAGNUS: LITANIA DE SANCTIS. "Letania fratris Alberti de Lauyngen ordinis predicatorum" Oracio prima ad lumen angelorum … Text: Candor lucis eterne … (Sap. 7, 26). Lux de luce de fontali luce patre luminum procedens … - … et sancte incorporacionis tue concorporales quia tibi est honor et gloria in secula seculorum. Amen. "Finit letania de sanctis". In der Fassung und (soweit feststellbar) auch im Wortlaut übereinstimmend mit Hs. 372, 246r - 253r der Stadtbibliothek Mainz; vgl. R. HAUBST, Das christologische Schrifttum des Johannes Wenck im Codex Mainz 372 und die von ihm benutzte ps.-albertinische "Litania de sanctis", in: Römische Quartalschrift 52 (1957) 213 und 220-223; 23r - 47r PSEUDO-ALBERTUS MAGNUS: ORATIONES SUPER EVANGELIA DOMINICALIA (Litania de tempore). "Incipit letania fratris Alberti quondam Ratispanensis episcopi de tempore … (23v) Dominica prima adventus domini. Mt. 21 (1)" Cum appropinquasset. Domine Jesu Christe qui pro nobis venisti in carnem … - … Tene manum anime mee ut resurgat a morte peccati. Amen. "Finiunt moralitates ac misticaciones ewangeliorum dominicalium a fratre Alberto Magno de Laugingen quondam episcopo Ratispanensi". Soweit feststellbar übereinstimmend mit Hs. 372, 253r - 260v der Stadtbibliothek Mainz; vgl. R. HAUBST a.a.O. 213 und 220-221. 47v leer; 48r - 79r LUDOLPHUS DE SAXONIA: ORATIONES SUPER EVANGELIA DOMINICALIA. "Incipiunt oraciones … Leutholphi de Saxonia … super ewangelia dominicalia tocius anni … Dominica prima in adventu domini. Oracio" Cum appropinquasset Jesus Jeroso. (Mt. 21, 1). Domine Jesu Christe qui ad passionem spontaneus advenisti … - (Dom. 24 post festum Trin.) … erga miserum tuum domine deus meus. Amen. Hauptsächlich Gebete zu den Sonntagsevangelien, dazwischen auch zu Ereignissen des Lebens Christi und zu den Horen. Größtenteils aus der 'Vita Jesu Christi', in folgender Anordnung: 2, 26; 2, 42; 2, 44; 1, 56; 1, 19; 1, 16; 1, 15; 1, 25; 1, 41; 1, 42; 1, 46; 1, 69; nicht nachweisbar; 2, 10 (unvollständig); 1, 24; 2, 14; 2, 33; 1, 64; Wiederholung des Gebets zu Quinquagesima von 28v - 29r; 1,22; 1, 89; 1,20; 1, 73; 1, 74; 2,24; 1, 75; 1,55; 1, 85; 1, 67; 1, 87; 2, 17; 2, 18; 2, 21; 2, 25; 2, 31; 2, 52; 2, 53; 2, 54; 2, 65; 2, 56; 2, 57; 2, 59-66; Wiederholung von 2, 26; 2, 27; 2, 68; 2, 88; 2, 69-82; 1, 86; 1, 70; Einschub (s.u.); 2, 58; 2, 84; nicht nachweisbar; 2, 83; nicht nachweisbar; 2, 16; 1, 81; nicht nachweisbar (2 Gebete); 1, 29; 1, 34; 2, 38; 1, 91; 1, 40; 1, 79; 2, 15; 2, 28-30; 1, 50; 1, 90; 1, 59; 2, 19; 1, 38; 1, 44; 1, 80; Wiederholung von 2, 58; 2, 36; Wiederholung von 2, 38; 1, 35; 1, 48; 2, 34; 1, 63; 2, 9; 1, 27; 1, 49. Initien der nicht nachweisbaren Gebete im Register. 67v - 68v eingeschoben "Exposicio conpendiosa oracionis dominice". Vgl. STEGMÜLLER RB 8524; CHEVALIER 14672. Auch im Frankfurter Ms. Praed. 170, 300v - 301r (POWITZ 383; dort Weiteres zur handschriftlichen Überlieferung). 79v leer; 80r - 106r ALBERTUS MAGNUS: ORATIONES SUPER QUATTUOR LIBROS SENTENTIARUM. "Incipiunt oraciones super quatuor libros sentenciarum venerabilis doctoris Alberti Magni de Laugingen … Oracio prima" Domine Jesu Criste illumina mentes nostras ad videndum deum … - … et fruimur in deo per fidem et in futuro per visionem amen. Druck: Ed. N. THOEMES (Berlin 1893). Vgl. GLORIEUX Rép. 6e; 106r - 131v JOHANNES CASTELLENSIS: DE FINE RELIGIOSAE PERFECTIONIS sive De adhaerendo deo. "Incipit tractatus venerabilis doctoris Alberti Magni … de adherendo deo nudato intellectu …" (106v) Cogitanti michi aliquid ultimate … - … et pene nonnunquam eciam eterne a qua nos custodiat Jesus Cristus. Amen. Die kurze Fassung mit 16 Kapiteln. Drucke: B. Alberti Magni opera omnia, ed. A. BORGNET 37 (1898) 523-542; Johannes Castellensis, Dell'unione con dio (De adhaerendo deo, lateinisch und italienisch), ed. G. HUIJBEN (Scritti monastici 5 = Serie ascetico-mistica 4; Badia di Praglia 1926) 1-73. Näheres über Drucke, Text und Verfasserfrage s. J. SUDBRACK, Die geistliche Theologie des Johannes von Kastl, Teil 1 (1967) XI, 25-42 und 49-58; Teil 2 (1966) 3. 131v - 132r "Expliciunt quatuor tractatus editi a venerabili domino fratre Alberto Magno …"; 132v - 150v LUDOLPHUS DE SAXONIA: ORATIONES SUPER PSALTERIUM. "Sequuntur oraciones super psalterium edite a Ludolfo Saxone … Nam idem Ludolfus … Davidicorum carminum interpretacionem … conplectens ad calcem cuiuslibet psalmi … superaddidit oraciunculam" Beatus vir qui non abiit in consilio etc. (Ps. 1, 1) "Oracio" Effice nos domine tanquam fructuosissimum lignum ante conspectum tuum … - … perpetualibus choris inserti te cum sanctis omnibus collaudemus. Per dominum. Die 150 (jeweils am Ende einer Psalmerklärung stehenden) Gebete aus dem Psalmenkommentar des Ludolphus (Vergleich durchgeführt mit HAIN 10304); 150v - 156r FRANCISCUS PETRARCA: PSALMI POENITENTIALES. "Francisci Petrarche poete laureati psalmi penitenciales elegantes et devoti" (151r) Heu michi misero quia iratum adversum me … - … et misericorditer sustenta non corruam sub extremis. Gloria. Druck: Pétraque. Les psaumes pénitentiaux, ed. H. COCHIN (1929) 36-80; 156r - 162v PSEUDO-FRANCISCUS PETRARCA: PSALMI CONFESSIONALES. "Francisci Petrarche poete laureati psalmi confessionales caute tamen ac sobrie legendi" Dies effluunt et labuntur anni … - … et confitentem tibi domine ne repellas. Gloria patri. Ohne Schlussgebet. Druck: M. VATTASSO, I codici Petrarcheschi della Biblioteca Vaticana (1908) 199-205. Zur Verfasserfrage s. Pétraque. Les psaumes pénitentiaux a.a.O. 89-90; 163r - 167v DIE 7 BUSSPSALMEN. "Sequuntur septem psalmi penitenciales"; 168r - 172r ALLERHEILIGENLITANEI MIT PRECES UND ORATIONEN. Martyrer: Stephane, Clemens, Laurenti, Vincenti, Corneli, Cipriane, Dyonisi, Maurici cum sociis tuis, Ciriace cum sociis tuis, Gereon cum sociis tuis, Fabiane, Sebastiane, Thoma, Cristoffere; Bekenner: Silvester, Leo, Hilari, Martine, Augustine, Ambrosi, Jeronime, Gregori, Nicolae, Benedicte, Arbogaste, Florenti, Libori (von Texthand nachgetragen), Dominice, Francisce, Anthoni, Galle, Amande, Bernharde; Jungfrauen: Anna, Maria Magdalena, Felicitas, Perpetua, Agatha, Lucia, Agnes, Cecilia, Katherina, Aurelia, Odilia, Gerdrudis, Barbara, Dorothea, Clara, Elizabeth, Margretha, Ursula cum sodalibus tuis, Sophia cum filiabus tuis, Helena. Die Orationen (171r - 172r): BRUYLANTS 1, 559 (Deus cui proprium …); 1, 65 (Deus qui peccancium …); 2, 6 (Variante ähnlich der der Quelle L) ; 2, 528 (Variante Nr. 3); Suscipere dignare domine deus hos psalmos consecratos quos ego indignus peccator decantavi …; Wiederholung von BRUYLANTS 1, 559; BRUYLANTS 2, 206; Parce domine parce peccatis nostris …; BRUYLANTS 2, 648; 2, 319; 172r - 173r PETRUS DE ALLIACO: ORATIO POST PSALMOS POENITENTIALES. "Oracio Johannis Gerson dicenda post septem psalmos penitenciales" Da ergo michi domine hos quos penitenciales psalmos … - … tu misericorditer prestare digneris qui vivis … Amen. Druck: Joannis Gersonii opera omnia, ed. L. E. DU PIN 4 (2. Auflage 1728) 26. Näheres s. zu 186r - 226v; 173r - 174v PRECES MAIORES MIT ORATIONEN. Oremus p...

    174v - 177r 3 GEBETE. Salicetus Bl. bb3vb (Z. 21) - bb4va (Z. 5), 34ra (Z. 16-31) und 59rb (Z. 2) - 59vb (Z. 18). Zusatz zur Rubrik des letzten Gebetes (176r): Cancellarii Parisiensis; 177r - 181r JOHANNES GERSON: ORATIO (aus: De mendicitate spirituali). Druck: Opera omnia, ed. L. E. DU PIN 3 (2. Auflage 1728) 538 (Z. 23) - 540 (Z. 52). Zusatz zur Rubrik: Cancellarii Parisiensis; 181r - 185v JOHANNES GERSON (?): APPELLATIO PECCATORIS AD DIVINAM MISERICORDIAM. "Sequitur tenor appellacionis cuiusdam peccatoris a divina iusticia ad divinam misericordiam ab eodem cancellario edite" In tua o regina celi et mundi tocius domina … - … requiem et vitam merear sempiternam. Amen. Drucke: Opera omnia a.a.O. 3, 700-702 ; Salicetus Bl. 72ra - 74ra; 185v - 186r JOHANNES GERSON: DATIO APOSTOLORUM. "Sequitur datio apostolorum" Quia iusticiam meam tanquam fragilitati et de meritis tuis … - … sed tamen non peribis. Druck: Opera omnia a.a.O. 3, 702; 186r - 226v PETRUS DE ALLIACO: MEDITATIONES (TRACTATUS) SUPER SEPTEM PSALMOS POENITENTIALES. "Incipit doctrinalis exposicio magistri Johannis Gerson cancellarii Parisiensis super septem psalmos penitenciales …" Druck: Joannis Gersonii opera omnia a.a.O. 4, 1 - 26 (Z. 31). Vgl. STEGMÜLLER RB 6408. Zur Verfasserfrage s. auch Jean Gerson. Oeuvres complètes, ed. P. GLORIEUX 1 (1960) 67. Das hier fehlende Schlussgebet s. 172r - 173r; 227r - 262v PASSIONSGEBETE. "Sequuntur varie oraciones de passione dornini …". a) (227r - 240v) Die Gebete Salicetus Bl. 25ra (Z. 3) - 26va (Z. 10), 36rb (Z. 9) - 37ra (Z. 6), 40va (Z. 23) - 41rb (Z. 27), 41vb (Z. 10-23), 42va (Z. 20) - 45rb (Z. 18) und 50ra (Z. 14) - 51ra (Z. 30). b) (240v - 248r) Jordanus de Quedlinburg sive de Saxonia: Theoremata de passione Christi. "Sequuntur theoremata de passione dominica". Theorema 1-55, 57-59 und 61-65 aus 'Meditationes de passione Christi' (HAIN 9443 Bl. aIIIIra Z.12 - i[V]vb Z.4). Zu den 'Meditationes' s. ZUMKELLER Nr. 646. Angeschlossen 2 weitere Gebete. O domine Jesu Criste angelorum decor gaudium et libertas …; (248v) Alme Jesu Criste fili dei vivi qui ineffabili caritate tua … c) (248v - 250r) Gebete zu den Tagzeiten vom Leiden Christi. "Oracio" O domine Jesu Criste princeps et imperator omnium regum qui hora diei prima pro nobis contumeliose … - … ad requiem de merore ad beatissime visionis tue consolacionem mereamur pervenire. Qui cum deo. 6 Einzelgebete (nicht zu Matutin und Laudes). d) (250r - 251r) "Sequitur devota valde et notabilis salutacio ad crucifixum" Jesu Nazarene Judeorum rex benedicte ave salve vale redemptor mundi … e) (251r - 262v) Die Gebete Salicetus Bl. 27va (Z. 18) - 28ra (Z. 31), 41rb (Z. 28) - 41vb (Z. 9), 41vb (Z. 24) - 42va (Z. 19), 47vb (Z. 6) - 48ra (Z. 2), 59vb (Z. 18) - 62va (Z. 31) und 94rb (Z. 13) - 95rb (Z. 2); 262v - 284r KOMMUNIONGEBETE. Die Gebete Salicetus Bl. 11rb (Z. 21) - 22rb (Z. 27) [außer 12vb (Z. 5) - 13ra (Z. 1)]; 284r - 287v WANDLUNGSGEBETE. Die Gebete Salicetus Bl. 32[vielm. 23]va (Z. 2) - 25ra (Z. 2) und 26va (Z. 10) - 26vb (Z. 5); 288r - 292r PASSIONSGEBETE. Die Gebete Salicetus Bl. 34ra (Z. 32) - 36rb (Z. 9); 292r - 314r GEBETE VOR UND NACH DER MESSE. a) (292r - 306v) Die Gebete Salicetus Bl. 65ra (Z. 1) - 71vb (Z. 20). b) (306v - 314r) "Oracio ante missam" Rogo te domine Jesu Criste qui te obtulisti deo patri hostiam … Es folgen 12 weitere Gebete, z.T. Wiederholungen früherer Gebete (meist mit geringfügigen Abweichungen). - Darunter: α) (310r - 311v) „Oracio beati Ambrosii ante missam“ Ad mensam dilectissimi filii tui domini domine rex angelorum ego (310v) peccator accessurus vereor … Vgl. Darmstadt Hs 2772, 81r (ACHTEN/EIZENHÖFER/KNAUS 74). β) (313v) Gracias tibi ago domine sancte pater omnipotens eterne deus qui me indignum peccatorem saciare dignatus es … Vgl. Darmstadt Hs 1877, 99r (ACHTEN/EIZENHÖFER/KNAUS 103). Übrige Gebete (außer den Wiederholungen) im Initienregister; 314r - 315v KOMMUNIONGEBETE. <1>"Oracio bona beati Hieronimi presbiteri de communione corporis et sanguinis domini" Domine Jesu Criste virtus mea refugium meum … <2>(315r) Wiederholung des Gebets Salicetus Bl. 69va (Z. 33) - 69vb (Z. 15) (Variante); 315v - 318r DEUTSCHE KOMMUNIONGEBETE. <1> O allmechtiger und barmhertziger gott ich armer súnder gang zü dinem fronlichnam … <2>(316r) O ewiger barmhertziger allmechtiger gott enzúnde mich mit dem feúr diner göttlichen mynne … Vgl. HAIMERL 84 Anm. 490; 318r - 354v MARIENGEBETE. Die Gebete Salicetus Bl. 48ra (Z. 3) - 50ra (Z. 14), 51ra (Z. 31) - 56va (Z. 8), 56vb (Z. 5) - 59rb (Z. 1), 62va (Z. 31) - 64vb (Z. 29), 28[vielm. 82]ra (Z. 31) - 83rb (Z. 18) und 102ra (Z. 1) - 106vb (Z. 11); 354v - 387r LOB- UND DANKGEBETE. Die Gebete Salicetus Bl. Ara (Z. 1) - [B8]rb (Z. 11). Die 'Oratio de resuscitatione Lazari …' steht in der Hs. an anderer Stelle; 387v - 389r DANKGEBETE. "De graciarum actione". Die Gebete Ludolphus 1, 1; 1, 7; 2, 85; 2, 89 und (388v - 389r) "De miraculis que contigerunt in passione domini et de dira perforacione lateris Jesu" Gracias tibi ago domine Jesu Criste quod tam amare passionis et crudeli mortis …; 389r - 390v JOHANNES GERSON: MEDITATIO ANIMAE (aus: De mendicitate spirituali). Druck: Opera omnia a.a.O. 3, 528 (Z. 25) - 529 (Z. 8); 390v - 401r JOHANNES GERSON: ORATIONES ET MEDITATIONES CIRCA ORATIONEM DOMINICAM (aus: De mendicitate spirituali). Druck: Opera omnia a.a.O. 3, 505 (Z. 10) - 511 (Z. 41). Verfasser im Inhaltsverzeichnis genannt; 401r - 414v GEBETE UM EINEN GUTEN TOD. Die Gebete Salicetus Bl. [bb5]vb (Z. 4) - [bb6]va (Z. 14), 40ra (Z. 28) - 40va (Z. 22), 33ra (Z. 12) - 34ra (Z. 16), 37ra (Z. 7) - 40ra (Z. 27), 116vb (Z. 22) - [117]ra (Z. 22) und 111vb (Z. 25) - 112ra (Z. 4). Einschub (413r): "De beatissima virgine Maria oracio" Sanctissima et incontaminata virgo Maria deprecor te … Am Schluss (414rv): "Oracio pro bono fine" Fac mecum queso domina clementissima tuam misericordiam …; 414v - 419r JOHANNES GERSON: MEDITATIO ANIMAE (aus: De mendicitate spirituali). Druck: Opera omnia a.a.O. 3, 529 (Z. 9) - 531 (Z. 46). Verfasser ergibt sich aus dem folgenden Text; 419v - 420r JOHANNES GERSON: TESTAMENTUM COTIDIANUM PEREGRINI. "Incipit testamentum quotidianum peregrini eiusdem cancellarii Parisiensis". Prolog: Dispone domui tue … (Is. 38, 1). Sicut homo peregre profecturus … Text: Pater ecce positus sum hic … - … Domine Jesu suscipe spiritum meum. Druck: Opera omnia a.a.O. 3, 762; 420r - 422r JOHANNES GERSON: CONSIDERATIONES SUPER TESTAMENTO COTIDIANO PEREGRINI, Pars 3 et 4. "Alia" Preveniens igitur faciem domini ego pauperculus … - … veritas promittentis potestas coronantis ipsi gloria in secula. Amen. Druck: Opera omnia a.a.O. 3, 764-765; 422r - 425r GEBETE UM EINEN GUTEN TOD. a) (422r - 423r) Die Gebete Salicetus Bl. [119]rb (Z. 19) - [119]vb (Z. 5). b) (423r - 424v) "Alia" O Jesu speculum claritatis eterne memento illius memorie … Es folgen 4 weitere Gebete zu Christus (Initien im Register). c) (424v - 425r) Wiederholung des Gebets Salicetus Bl. 24va (Z. 33) - 25ra (Z. 2); 425r - 430r JOHANNES GERSON: DE ARTE MORIENDI. "Ars moriendi" Si veraces fidelesque amici cuiuspiam egroti … - … sicut in domo deo Parisius laudabiliter observatur. Druck: Opera omnia a.a.O. 1, 447-450. Vgl. R. RUDOLF, Ars moriendi (1957) 66-68; MADRE 334; 430r - 434v ARS MORIENDI. "Ars moriendi" Quamvis secundum philosophum tercio Ethicorum omnium terribilium mors corporis sit terribilissima … - … et sic anime moriencium sepe miserabiliter periclitantur. Vgl. RUDOLF a.a.O. 69-70. Anfang und Ende mit GW 2575 (Bl. AIIv - AIIIr und BVv) übereinstimmend, sonst abweichend; 434v - 440v PASSIONSGESCHICHTE NACH LUKAS (Lc. 22, 1-23, 53). "Passio domini nostri Jesu Cristi secundum Lucam"; 441rv DE EXTREMO IUDICIO. "De extremo iudicio" Libera me domine de morte eterna … Responsorium aus dem Totenoffizium. Angeschlossen (441rv) der Tropus AH 49 Nr. 779, 2-8 (Variante). Vgl. WALTHER 8541; 441v - 458v EXCERPTA E SERMONIBUS EPHRAEMI SYRI (?). "De extremo iudicio". 'De die iudicii et de resurrectione': Gloria omnipotenti deo qui os nostrum superno nutu aperuit … (450r) … impii autem infirmabuntur in eis. Gloria patri … Amen. 'De beatitudine animae', Cap. 3: Habeto ergo pre oculis … (451r) … domini expectantes imperium. 'De poenitentia', Cap. 2-5: Charitas enim dei sic facit … (455v) … debetur omnis adoracio et gloria in secula seculorum. Amen. 'De die iudicii', Cap. 1, 2 et 5 (partim): Venite dilectissimi fratres exhortacionem meam suscipite … et imperiti Effrem … - … et exultacio et leticia in seculum seculi permanet. Entspricht im Text und in der Kapiteleinteilung dem Druck GW 9334 Bl. [B4]vb - C2rb, C3ra - C3rb, C3vb - C4vb und C6rb - vb + [C7]va Z. 7-38. Zur Verfasserfrage s. CPL 1143 und A. SIEGMUND, Die Überlieferung der griechischen christlichen Literatur (1949) 67-68. Angeschlossen 458v - 461r die Exhortatio Salicetus Bl. [aa6]va (Z. 20) - [aa7]vb (Z. 26);

    461rv DE CAELO ET INFERNO. "De via celi". Ein Zitat aus der Bibel (Mt. 7, 14) und aus Ganfredus sowie 4 Verse Quisquis voles clara rutuli conquerere celi … "Celestis vite premia". Die 3 Verse HAIN 9845 Bl. XIIIr Z. 28, 27 und 29 (Johannes de Lambsheim, Speculum conscientiae et novissimorum) und (461v) 1 Vers WALTHER 5708. "De via inferni". Ein Zitat aus der Bibel (Mt. 7, 13) und aus Vergil (Aeneis 6, 126) sowie 4 Verse Conspice quisque viam latam que pestibus atris … "Tormenta inferni". Die Verse WALTHER Prov. 33159b und die 2 Verse HAIN 9845 Bl. XIv Z. 4-5; 461v - 474r NICOLAUS KEMPF: ALPHABETUM DIVINI AMORIS SIVE DE ELEVATIONE MENTIS IN DEUM (Excerpta). "Sequuntur alphabeta pro elevacione mentis in deum …" Quamvis multa incuciant timorem tamen pro exemplo ponitur hec tabula … - … Christus resuscitator mortuorum ad sepulchrum portatur. Druck: Joannis Gersonii opera omnia, ed. L. E. DU PIN 3 (2. Auflage 1728) 773 (Z. 19-56), 774 (Z. 31) - 777 (Z. 22), 777 (Z. 31-54), 785 (Z. 30-54), 786 (Z. 37-43) + 787 (Z. 38-42) [alphabetisch geordnet], 796 (Z. 3 v.u.) - 797 (Z. 29), 791 (Z. 19-35) + 792 (Z. 19-42) + kurzer Zusatz, 793 (Z. 67) - 795 (Z. 61) [gekürzt] und 785 (Z. 7 v.u.) - 786 (Z. 36). Näheres zur Verfasserfrage s. POWITZ 206 (zu Ms. Praed. 88, 62va - 72va); 474r - 475r COMMENDATIO MORTUORUM. "Obsequium mortuorum" Omnipotentis dei misericordiam deprecemur cuius iudicio … Unter den Orationen: BRUYLANTS 2, 644; 475r - 487r GEBETE FÜR DIE VERSTORBENEN. "De animabus defunctorum". a) (475v - 478r) Miserere mi domine animabus que singulares non habent apud te intercessores … Vgl. HAIMERL 127 Anm. 786. Es folgen die ebd. angegebenen weiteren 3 Gebete und die nachstehenden Gebete: O excelse domine et medice omnium vulnerum …; BRUYLANTS 2, 233 (Nr. 2); 2, 465 (Nr. 2); 2, 407 (Nr. 1); Omnipotens sempiterne deus cui nunquam sine spe …; BRUYLANTS 2, 931 (Variante); 2, 217 (Variante); Unice redemptor humani generis qui tollis peccata mundi …; BRUYLANTS 2, 644; 2, 929; 2, 5; 2, 51 (erweitert); 2, 52 (Nr. 2) und 2, 567. b) (478r - 487r) Die Gebete Salicetus Bl. 06[vielm. 90]rb (Z. 13) - 94rb (Z. 12); 487r - 491r GEBETE UM EINEN GUTEN TOD U.A. Die Gebete Ludolphus 2, 43; 2, 50; 2, 87; 1, 28; 1, 77; 2, 45; 2, 41; 2, 51; 2, 64; 2, 67; 2, 83; 2, 40 und 1, 20; 491v - 498v GEBETE ZUM KIRCHWEIHFEST. Die Gebete Salicetus Bl. 87rb (Z. 21) - 88vb (Z. 16) und Ludolphus 1, 26 und 2, 23; 499r - 503r GEBETE IN DER NOT. "Oraciones in tribulacione dicende". a) (499r) Das Gebet Ludolphus 1, 8. b) (499r - 503r) Johannes Gerson: Meditationes animae (aus: De mendicitate spirituali). Druck: Opera omnia a.a.O. 3, 523 (Z. 31) - 525 (Z. 39); 503r - 504v GEBETE ZUM ANTLITZ CHRISTI. Die Gebete Salicetus Bl. 46va (Z. 9) - 47rb (Z. 20); 504v - 519r GEBETE ZU HERRENFESTEN UND VOM LEBEN CHRISTI. Die Gebete Salicetus Bl. 87ra (Z. 3) - 87rb (Z. 20) und 80vb (Z. 21) - 28[vielm. 82]ra (Z. 30), Ludolphus 1, 9-1, 14 und 1, 21 sowie Salicetus Bl. 83va (Z. 31) - 87ra (Z. 2); 519r - 523r DREIFALTIGKEITSGEBETE. "De sancta trinitate". a) (519r - 520v) "Oraciones sancti Augustini de trinitate" Te invoco beata et benedicta et gloriosa una trinitas …; (519v) Deus vera et summa vita a quo per quem et in quo vivunt omnia … b) (520v - 521r) Johannes Gerson: Meditatio animae (aus: De mendicitate spirituali). Druck: Opera omnia a.a.O. 3, 537 (Z. 53) - 538 (Z. 22). - c) (521v - 523r) Das Gebet Salicetus Bl. 96ra (Z. 18) - 96vb (Z. 32); 523r - 526v GEBETE ZU DEN ENGELN. Die Gebete Salicetus Bl. 106vb (Z. 12) - 10[vielm. 108]rb (Z. 29); 526v - 548r JOHANNES GERSON: ORATIONES (aus: De mendicitate spirituali). Druck: Opera omnia a.a.O. 3, 511 (Z. 42) - 523 (Z. 30). Beim letzten Gebet Verfasser im Inhaltsverzeichnis genannt; 548r - 571r HEILIGENGEBETE. Folgende Gebete: "Oracio ad omnes sanctos" Felices sancti dei omnes qui iam transistis huius mortalitatis pelagus …; Salicetus Bl. [119]vb (Z. 19) - 120ra (Z. 21); Ludolphus 1, 32; 1, 51; 1, 52 und 1, 58; Salicetus Bl. 111ra (Z. 17) - 111rb (Z. 25); (551v) "De martiribus in communi" Domine Jesu Criste tuorum militum sors corona et premium …; Salicetus Bl. 114ra (Z. 17) - 114rb (Z. 19); Ludolphus 2, 47 und 2, 49; Salicetus Bl. 116rb (Z. 27) - 116va (Z. 24); Ludolphus 2, 48; Salicetus Bl. [119]vb (Z. 7-17); Ludolphus 1, 4; 1, 6; 1, 17; 1, 19 und 1, 23; Salicetus Bl. 10[vielm. 108]rb (Z. 31) - 10[vielm. 108]va (Z. 20), 10[vielm. 108]vb (Z. 6) - 111ra (Z. 15), 111vb (Z. 25) - 112ra (Z. 33), [113]ra (Z. 5) - [113]vb (Z. 4), 114rb (Z. 22) - [115]rb (Z. 19); (566r) "De sancto Joseph sponso Marie" Omnipotens et mitissime deus qui beatum Joseph iustum filium David …; Salicetus Bl. 116vb (Z. 20) - [117]ra (Z. 22), [117]vb (Z. 30) - 118ra (Z. 28); Ludolphus 1, 60; Salicetus Bl. 118ra (Z. 29) - 118vb (Z. 11) und [119]rb (Z. 19) - [119]vb (Z. 5); "Suffragium de sancto Liborio. An." Der Hymnus CHEVALIER 6065 mit der Oration Deus qui beatum Liborium pium pontificem tuum …; 571v - 574v BONAVENTURA (?): LAUDISMUS DE SANCTA CRUCE. "Laudismus de sancta cruce quem cecinit venerabilis Bonaventura episcopus cardinalis cordis de visceribus". AH 50 Nr. 383 (Pars prior et altera). Vgl. WALTHER 16450; 575r - 588v JOHANNES GERSON: MEDITATIONES ANIMAE (aus: De mendicitate spirituali). Druck: Opera omnia a.a.O. 3, 525 (Z. 40) - 528 (Z. 24) und 533 (Z. 51) - 537 (Z. 52). Verfasser im Inhaltsverzeichnis genannt; 588v - 591r MORGEN- UND ABENDGEBETE. Die Gebete Salicetus Bl. 26vb (Z. 6-23), 29vb (Z. 16-30), 27ra (Z. 9) - 27va (Z. 17) und 28vb (Z. 6) - 29rb (Z. 12); 591r - 593v GEBETE VOR UND NACH DEN HOREN. "Oracio dicenda ante horas canonicas". Die Gebete Salicetus Bl. 74va (Z. 25) - 74vb (Z. 16) und 78ra (Z. 14) - 78vb (Z. 11).; 593v - 595r GEBETE IN GEFAHREN. Die Gebete Salicetus Bl. 95rb (Z. 19) - 96ra (Z. 12); 595r - 599r VERSCHIEDENE GEBETE. a) (595r - 596r) Das Gebet Salicetus Bl. 4[vielm. 8]va (Z. 1) - 4[vielm. 8]vb (Z. 34). b) (596r - 598v) "Oracio Guillerini Parisiensis in elevacione eucharistie dicenda" Beneveneris tu benedicte salvator et benedicat tibi … - … purissimi sanctissimi tibique placitissimi amoris tui. Amen. c) (598v - 599r) "Oracio contra scandalum". Das Gebet Ludolphus 2, 6. d) (599r) "Oracio anime devote sicientis aquam vi[v]am" O fons aque vive sicio et desidero ego miser graciam tuam …; 599r - 603r ANDREAS DE ESCOBAR: MODUS CONFITENDI. "Sequitur modus confitendi compendiosus et utilis qui potest dici speculum confitencium" (599v) Facto igitur signo crucis ante omnia dic primo … - … "Decimum preceptum" Agros domos beneficia et bona proximi desideravi. Contra proximum lites iniustas movi. Vgl. SCHULTE 2, 440-441; MICHAUD-QUANTIN, Indices. Stark bearbeiteter unvollständiger Text mit vielen Kürzungen (verglichen mit Salicetus Bl. 1rb - 3vb). 603r - 604r angeschlossen die Verse Salicetus Bl. 7v (Z. 5-6, 13-15, 10-12 [gekürzt], 16-24 und 29-31), Bl. 4[vielm. 8]r (Z. 18-33), Bl. 8[vielm. 6]v (Z. 5-9 und 11); 604rv EXCERPTA E TABULA RHETORICAE DIVINAE GUILELMI ALVERNI. "Guilermus Parisiensis in rethorica divina" Oracio principaliter dirigitur ad deum … Exzerpte aus HAIN 8303 Bl. 4va (Z. 40) - 5va (Z. 39) [Stichwort ‚Oracio’]; 605r - 607r BEICHTBETRACHTUNG. "Nemo desperet" Dominus noster Jesus Cristus qui descendit de sinu patris et effectus est nobis via salutis … - … effundit super eum miseraciones suas et priusquam exoret reconciliatur ei. 607v - 608v leer
  • Provenance information:
  • Access State: Open Access